سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب

سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب چیست؟

سوفل قلب (Heart murmur) به صداهای غیرمعمول قلب گفته می‌شود که در اثر گردش متلاطم خون در بدن ایجاد می‌شود. سوفل قلب معمولاً نتیجهٔ تنگ شدن یا نشت داشتن دریچه‌های قلب یا وجود گذرگاه‌های غیرعادی در نزدیکی قلب است که خون در آن‌ها جریان یافته باشد.

سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب مطب دکتر سید شاهرخ تقوی بهترین فوق تخصص و متخصص قلب و عروق در تهران

شنود (پزشکی) from normal and abnormal heart sounds.

انواع سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب

سوفل در نتیجه افزایش جریان خون عبوری از یک دریچه طبیعی یا جریان معمول خون از یک دریچه یا ساختمان غیرطبیعی روی می‌دهد لذا به دو گروه پاتولوژیک (ناشی از بیماری) و غیرپاتولوژیک تقسیم می‌شوند.

سوفل‌های بی گناه (innocent) سوفل‌های سیستولیک آرام و کوتاهی هستند که با ناهنجاری‌های قلبی عروقی همراه نیستند. این سوفل‌ها ناشی از عبور جریان خون از دریچه‌های طبیعی آئورت و ریوی هستند و اغلب در بچه‌ها و نوجوانان قابل سمع اند و چندان اهمیت بالینی ندارد که در این حالت به آن‌ها سوفل‌های بی‌گناه گفته می‌شود.

سوفل‌هایی که در نتیجه افزایش جریان خون (مثلاً در حاملگی، کم خونی، تب، تیروتوکسیکوز و ورزش) پدیدار می‌شوند سوفل‌های فیزیولوژیک یا عملکردی نامیده می‌شوند چون در نتیجه تغییرات فیزیولوژیک ایجاد می‌شوند.

سوفل‌های پاتولوژیک

سوفل‌های پاتولوژیک اصولاً بر اثر تنگی دریچه‌ها یا نارسایی آن‌ها بروز می‌کنند. سوفل‌های دیاستولیک هرگز بی گناه یا فیزیولوژیک نیستند و وجود آن می‌تواند نشانهٔ سوءکارکرد یا بیماری باشد مانند سوفل دیاستولیک نارسایی دریچه آئورت. البته این صدا گاه در اثر ارتعاش و آشوب پدید می‌آید. یافته‌های غیرطبیعی در صداهای قلب شایع‌ترین علت ارجاع به متخصص قلب کودکان است. بعضی سوفل‌ها هم در دیاستول سمع می‌شوند و هم در سیستل مانند سوفل ناشی ازمجرای شریانی باز.

آیا سوفل قلب یک مشکل جدی است؟

سمع یک سوفل قلبی، نشانگر یک مشکل جدی برای فردی است که مراقبت اولیه بهداشتی را انجام می­دهد. برخی ازسوفل­ها خوش خیم هستند اما مابقی شرایطی را نشان می­دهند که اگر درمان نشود، می­تواند منجر به آسیب دائمی و ناتوانی گردد.

از نظر پاتوژنز، یک سوفل بر اثر توربولانس جریان خون که باعث لرزش ساختمان­های قلبی ( و اغلب دریچه‌­های قلبی) می­شود، به وجود می­آید. سوفل­های قلبی را می­توان به انواع زیر تقسیم کرد:

  • سوفل­های سیستولیک که مابین صدای اول و دوم قلبی به وجود می‌­آید
  • سوفل­های دیاستولیک که مابین صدای دوم و اول قلبی به وجود می­‌آیند
  • سوفل­های مداوم که در طول سیستول و دیاستول ادامه دارند.

تظاهرات بالینی (سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب):

بیشتر سوفل­ها، در طی یک معاینه فیزیکی روتین در بیماران بدون علامت کشف می­شوند. بعضی اوقات بیمار ناهنجاری­هایی در رادیوگرافی­های سینه یا ECG دارد که منجر به سمع قلب و تشخیص سوفل می­گردد. مثلا بزرگی دهلیز چپ که بر اثر تنگی یا رگورژیتاسیون میترال به وجود می­آید. بیمارانی که با علایم نشانگر برخی انواع بیماری دریچه­ای ( مثلا تنگی نفس فعالیتی، آنژین و سنکوپ) خود را نشان می­دهند و در سمع قلبی نیز دارای سوفل هستند، نیازمند ارزیابی سریع می­باشند.

علل سوفل قلبی

  • سیستولیک: به علت افزایش جریان خون یا ساختمان غیر طبیعی به وجود می­آید.

افزایش جریان خون در موارد زیر دیده می­شود: آنمی، تیروتوکسیکوز، سپسیس، نارسایی کلیوی و فیستول شریانی وریدی.

ناهنجاری ساختمانی شامل موارد زیر است: تنگی (آئورتی یا ریوی)، رگورژیتاسیون ( میترال یاتری کوسپید)، MVT ، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، ASD ، VSD

  • دیاستولیک: تنگی ( میترال باتری کوسپید) و رگورژیتاسیون ( آئورتی یا ریوی)
  • مداوم : PAD ، کوارکتاسیون آئورت و فیستول شریانی – وریدی

سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب مطب دکتر سید شاهرخ تقوی بهترین فوق تخصص قلب و عروق در تهران

تشخیص سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب

هدف ما افتراق بین شرایط خوش خیم و شرایطی است که نیازمند درمان اختصاصی جهت پسش گیری از عوارض و علایم می­باشد.

الف) تاریخچه: بر روی موارد زیر متمرکز است:

  • علایم نشانگر بیماری قلبی مثلا آنژین کوتاه شدن تنفس عدم تحمل ورزش و سنکوپ
  • سابقه طبی قبلی از شرایطی که می­توانند بر روی قلب تاثیر بگذارند مثلا تب روماتیسمی و به کار بردن داروهای داخل وریدی و نیز شرایطی که می­توانند جریان خون را زیاد کنند مثلا آنمی هیپرتیروئیدی نارسایی کلیوی و فیستول شریانی – وریدی

ب) معاینه فیزیکی: باید شامل یک معاینه قلبی کامل باشد.

1) تقسیم بندی سوفل به یکی از انواع سیستولی دیاستولی و مداوم جهت باریک کردن تشخیص افتراقی.

2) استفاده از موارد زیر جهت رسیدن بیک تشخیص اختصاصی.

تنگی آئورت:

  1. سرعت افزایش نبض شریان کاروتید آهسته است.
  2. سوفل در انتها یا وسط سیستول به پیک می­رسد.
  3. شدن S2 کم شده است.

رگورژیتاسیون آئورت:

  1. یک سوفل کاهش یابنده (decrescendo) بر روی ناحیه آئورتی وجود دارد.
  2. سوفل به بهترین نحو در حالت نشسته خم شده به جلو و حبس نفس پس از یک باز دم کامل سمع می­شود.

تنگی میترال:

  1. صدای باز شدن دریچه میترال (opening snap) که اغلب پس از آن یک سوفل زیر و نازک وجود دارد.
  2. سوفل به بهترین وجهی با قرار دادن بل گوشی بر روی آپکس شنیده می­شود.

رگورژیتاسیون میترال:

  1. سوفل در ناحیه میترال ( یعنی آپکس) و لبه چپ استرنوم سمع می­شود.
  2. زمانی که بیمار مشت­هایش را محکم گره می­کند سوفل افزایش می­یابد.

تنگی تری کوسپید

سوفل به بهترین نحو در لبه تحتانی استرنوم در سمت چپ سمع شده و ممکن است با دم افزایش یابد.

رگورژیتاسیون تری کوسپید:

زمانی که بیمار به آهستگی استنشاق کرده یا فشار مداومی به صورت ملایم بر روی ربع فوقانی و راست شکم به کار می­رود سوفل افزایش می­یابد.

تنگی شریان ریوی:

در بالغین نادر است. سوفل آن به بهترین نحو در لبه چپ استرنوم و در فضای بین دنده­ای دوم سمع می­شود.

رگورژیتاسون شریان ریوی:

در شرایطی که هیپرتانسیون ریوی وجود دارد رخ می­دهد. ممکن است تشخیص این سوفل از سوفل رگورژیتاسیون آئورت مشکل باشد و به بهترین نحو در لبه چپ استرنوم و در فضای بین دنده­ای دوم شنیده می­شود.

کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک:

شدت سوفل با بالا بردن پاسیو ساق­ها یا وقتی که بیمار از حالت ایستاده به حالت چمپاته در می­آید افزایش می­یابد.

MVP : عموما توسط وجود یک کلیک سیستولیک که ممکن است با یک سوفل رگورژیتاسیون میترال همراه بوده یا نباشد تشخیص داده می­شود.

VDS: سوفل به بهترین نحو در لبه تحتانی استرنوم در سمت چپ سمع شده و اغلب به لبه تحتانی استرنوم در سمت راست نیز انتشار می­یابد. شدت سوفل با دم افزایش نمی­یابد.

 

 

Mitrolvolw prolapse Aortic regurgitation Disarcleraortic Mitrolregurgtation Mitrol stenosis Tharopy
Not indicated Indicated Not indicated Consider Not indicated Afterload ewduction
Not indicated Indicated if evidence of left ventricular dys function or dilatation Indicated when symptoms developi Indicated if evidence of left ventricular dysfunction or dilatation Indicated if symptoms have developed، cantroverslal prior to symplom development* Surgery
Consider Indicated Indicated Indicated Indicated Endocorditis prophylaxis
Not indicate Not indicated Not indicated Not indicated Consider Coagulation prophylaxis
In patients with sympaomotiv mitral valve stenosis، surgery may prevent atrial fibrillation and pulmonary hypertension.

1symptomatic aortic stenosis usually occurs when the aortic valve area reaches 1.0- 1.5 cm2

1 endocarditid prophylaxis is recommended for patients with mitral valve prolapse only when there is mitral regurgitation or the valve leaflets are thickened and redundant

 

جدول 1- 10 ) بیماری دریچه‌­ای ( ملاحظات درمانی)

ASD: منجر به جدا شدگی ثابت S2 می­شود. سوفل به بهترین نحو در لبه سمت چپ استرنوم و در فضای بین دنده­ای دوم سمع می­شود.

بیشتر بخوانید:

مطالعات تصویری سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب

انجام اکوکاردیوگارافی در موارد زیر اندیکاسیون دارد:

  • برای تمامی بیمارانی که سوفل سیستولیک دارند ولی تشخیص علت آن تنها بر اساس تاریخچه و معاینه فیزیکی مشخص نمی­شود.
  • در تمام مبتلایان به سوفل دیاستولیک و مداوم که اغلب به علت ناهنجاری­های ساختمانی قلبی است که نیازمند بررسی می­باشد.

درمان سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب

زمانی که یک اختلال دریچه­ای به طور قطع تشخیص داده شود هدف از درمان کاهش علایم و پیشگیری از عوارض خواهد بود.

  • پیشگیری از آندو کاردیت: برای اکثر مبتلایان به بیماری دریچه­ای لازم است.
  • درمان ضد انعقادی: برای کلیه مبتلایان به بیماری دریچه­ای که Af یا ترومبوآمبولی دارند لازم است.

پیگیری و ارجاع سوفل قلبی یا صداهای غیرمعمول قلب

بیماری که سوفل ناشی از تنگی یا رگورژیتاسیون دارد باید هر 3 ماه یک بار از نظر علایم ارزیابی شود ( مثل آنژینCHFسنکوپوتنگینفسفعالیتی). درمبتلایان به تنگی میترال یا آئورت اکوکاردیوگرام­های متوالی باید مدنظر باشد. در مبتلایان به رگورژیتاسیون آئورت یا میترال نیز ضروری است.

یک مشاوره کاردیولوژی باید در هر زمانی که ابهامی در مورد درمان صحیح بیمار وجود دارد انجم شود.

بیشتر بخوانید: