همه چیز درباره فشار خون

فشارخون و عوامل موثر برآن

انتظار می رود فراگیران در پایان این مبحث بتوانند به سوالات زیر پاسخ دهند.

افزایش فشارخون چیست؟

فشارخون نیرویی است که همزمان با پمپ خون توسط قلب به تمام بدن به دیواره عروق وارد می شود افزایش فشارخون کلمه ای است برای فشارخونی که بطور مداوم بالاتر از حد طبیعی باشد وقتی دلیلی برای فشارخون وجود نداشته باشد به آن فشارخون اولیه گفته می شود. وقتی دلایل واضحی مثل بیماریهای کلیوی وهورمونها وجود داشته باشد به آن فشارخون ثانویه گفته می شود. در 95% موارد افزایش فشارخون از نوع اولیه است.

فشارخون طبیعی معمولاً 80/120 است ولی می تواند بعد از ورزش ، استراحت یا تغییرات روحی –روانی بالا یا پایین برود. فشار معمولاً با میلی متر جیوه اندازه گیری می شود. عدد بالایی (120) فشار زمانی است که قلب خون را به تمام بدن می فرستد (فشار سیستولی) عدد پائینی (80) فشار زمانی است که قلب در استراحت بین دو ضربه قرار دارد (فشار دیاستولی)

  • فشارخون طبیغی کمتر از 80/12 است.
  • فشارخون مرزی (مرحله قبل از فشارخون) بین 80/120 تا 90/139 است.
  • فشارخون مرحله I بین 90/140 تا 99/159 است.
  • فشارخون مرحله II بیشتر از 100/160 است.

اگر اندازه گیری های فشارخون شما در دفعات متعدد عدد 90/140  وبالاتر را نشان دهد شما مبتلا به افزایش فشارخون هستید.

چرا افزایش فشارخون یک مشکل محسوب می شود؟

وقتی فشارخون شما بالاتر از حد طبیعی است قلب شما مجبور است برای رساندن مقدار طبیعی خون به بدن با شدت بیشتری کار کند. هرچه فشار در عروق خونی شما بالاتر باشد عروق شما ضعیف تر شده و ممکن است دچار خونریزیهایی شود که به آن سکته مغزی می گویند. با گذشت زمان عروق خونی ممکن است سخت تر شوند. این اغلب در زمانی رخ می دهد که مردم پا به سن می گذارند. افزایش فشارخون این فرایند را تسریع می کند. آسیب عروقی خونی بد است چون عروق سخت و نازک شود ممکن است قادر به تأمین میزان خون مورد نیاز اعضای بدن نباشند. افزایش بیشتر فشارخون ممکن است سبب تصلب شرائین یکی از عوامل اصلی حمله قلبی است همچنین ممکن است سبب ایجاد سکته مغزی شود.

کار اضافی بر روی قلب باعث ضخیم شدن ماهیچه های قلب می شود. با گذشت زمان این ضخیم شدن به ماهیچه های قلب آسیب می رساند به طوری که آنها نمی توانند به طور طبیعی پمپ کنند. این وضعیت باعث ایجاد مشکلی به نام نارسایی قلبی می شود کلیه ها و چشم ها هم ممکن است آسیب ببینند. هرچه مدت زمانی که فشارخون بالاست بیشتر باشد احتمال ایجاد مشکلات بیشتر خواهد شد.

علائم فشارخون بالا چیست؟

بسیاری از افرادیکه دچار فشارخون بالا هستند احساس بیماری ندارند و حال عمومی آنها خوب است.

15% افراد سن بالا دارای فشارخون هستند و خودشان خبر ندارند. در مواردی که فشارخون خیلی بالا می رود ، سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از بینی رخ می دهد با وجود این تنها راه تشخیص فشارخون بالا اندازه گیری میزان آن است.

علائم سردرد و سرگیجه ، خواب آلودگی ، گیجی کوفتگی ، مور مور بدن در دست ها و پاها  ،سرفه خوانی ، خونریزی از بینی و تنگی نفس شدید مربوط به بالا رفتن فشارخون بطور بحرانی هستند.

عوامل خطر در ایجاد فشارخون بالا چیست؟

فاکتورهای خطر بسیار زیادی برای فشارخون بالا وجود دارد. برخی از آنها را شما نمی توانید کنترل کنید.

فاکتورهای خطر این بیماری عبارتند از :

سن : خطر فشارخون بالا با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد در اوایل سن میانسالی فشارخون بالا در مردان معمول است در زنان نیز این بیماری بعد از یائسگی معمول می شود.

نژاد : فشارخون بالا در سیاه پوستان رایج تر است و در آنها در سنین پایین تر از سفید پوستان گسترش می یابد. عوارض جدی فشارخون بالا نیز مانند سکته و حمله قلبی در سیاه پوستان معمول تر است.

سابقه خانوادگی : فشارخون بالا بیشتر در اعضاء خانواده و به صورت خانوادگی نمایان می شود.

دیگر عوامل خطر فشارخون بالا که قابل کنترل هستند ، عبارتند از :

چاقی یا اضافه وزن : هرچه شمار بیشتر دچار اضافه وزن باشید ، به خون بیشتری برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی به بافت های بدنتان نیاز دارید و هنگامیکه حجم خون گردشی در رگ های شما افزایش می یابد فشار وارده بر دیواره های عروقی نیز افزایش می یابد.

عدم تحرک : افرادی که تحرک ندارند ضربان قلب بیشتری دارند هرچه ضربان قلب بیشتر باشد یعنی در هر انقباض قلب سخت تر کار می کند و فشار قوی تر بر شریان ها اعمال می شود. کمبود  فعالیت بدنی خطر چاقی و اضافه وزن را نیز افزایش می دهد.

نمک (سدیم) فراوان در غذاها : مصرف زیاد سدیم باعث نگهداری مایعات در بدن می شود که منجر به افزایش فشارخون می گردد.

پتاسیم کم در غذاها : پتاسیم کمک به حفظ تعادل سدیم در سلول های بدن می کند چنانچه پتاسیم کافی دریافت نکنید سدیم بالایی در خون انباشته می شود.

مصرف بسیار پایین ویتامین D : مصرف کم ویتامین D در رژیم غذایی می تواند منتهی به فشارخون بالا شود ویتامین D در تولید آنزیمی توسط کلیه که فشارخون را تحت نأثیر قرار می دهد نقش دارد.

مصرف بیش از حد الکل : نوشیدن الکل به صورت مداوم به قلب آسیب  می رساند مصرف گاه به گاه الکل نیز به صورت موقتی فشارخون را افزایش می دهد چرا که منجر به ترشح هورمون هایی می شود که جریان خون و ضربان قلب را افزایش می دهد.

استرس : سطح بالای استرس می تواند به صورت ناگهانی و موقتی فشارخون را افزایش دهد چنانچه سعی دارید با پرخوری ، مصرف الکل و یا استعمال دخانیات بر استرس خود غلبه کنید تنها مشکلات خود را با فشارخون بالا افزایش خواهید داد.

گاهی اوقات بارداری نیز می تواند منجر به فشارخون بالا شود.

اگرچه فشارخون بالا در بزرگسالان رایج است ولیکن کودکان نیز در معرض این بیماری قرار دارند در برخی کودکان فشارخون بالا نیز به دلیل مشکلاتی مانند بیماری قلبی و یا بیماری های کلیوی به وجود می آید. در تعداد رو به افزایش از کودکان شیوه زندگی غلط مانند رژیم غذایی ناسالم و عدم فعالیت بدنی منجر به فشارخون بالا می شود.

چگونه این مشکل تشخیص داده می شود ؟

بدلیل اینکه این مشکل بسیار شایع است ،رد اغلب ملاقاتهای پزشکی ، فشار خون کنترل می شود ، که دریکی از این ملاقاتها فشار خون بالا تشخیص داده می شود . اگر فشار خونتان بالاست ممکن است لازم باشد برای پیگیری مجدد مراجعه نمایید . اگر فشار خون شما درسه مراجعه بالا باشد ،احتمالامبتلا به افزایش فشار خون هستید . مسئولین مراقبتهای بهداشتی در مورد وضعیت زندگی شما سولاتی می پرسند چه می خورید چه می نوشید و اینکه آیا فشار خون بالا در افراد فامیل شما نیز وجود دارد یا خیر؟ممکن است لازم شود آزمایش های خون و ادرار انجام دهید . ممکن است عکس قفسه سینه و گرفتن نوار قلب لازم باشد .ممکن است لازم باشد دستگاه اندازه گیری فشار خون تهیه کنیدکه به این ترتیب می توانید در طول شب و روز در ساعت هیا مختلف فشار خون خود را اندازه گیری نمائید . همه این ها برای مراقبت از افزایش فشار خون شما لازم است.

 

عوارض فشار خون بالا را نام ببرید؟

فشار واردشده بر دیواره عروق ناشی از فشار خون بالا می تواند منجر به آسیب بر دیواره عروق و یا سایر ارگان های بدن شود. هر چه فشار خون بالاتر باشد و مدت طولانی کنترل نشود ،آسیب های جدی تری به دنبال دارد.

فشار خون بالای غیر کنترل شده می تواند منتهی به موارد ذیل شود :

– آسیب به عروق. آسیب به عروق منتج به سخت و ضخیم شدن شربان ها (آترواسکلروزیس ) می شود که می تواند منتهی به سکته ، حمله قلبی و یا سایر عوارض شود.

– اتساع موضعی شریان ها. افزایش فشار خون منجر به ضعف و متورم شدن عروق می شود و اتساع شریانی شکل می گیرد . اتساع شریانی نیز تهدید کننده زندگی است .

– نارسایی قلبی . در نتیجه پمپاژ خون با فشار خون بالا د رعروق ، ماهیچه قلب ضخیم خواهد شد . نهایتا ماهیچه ضخیم شده قلب به سختی خون کافی برای برآورد نیاز های بدن را پمپاز می کند که می تواند منتهی به نارسایی قلبی شود.

– پارگی عروق خونی مغزی. فشار خون بالا در شریان ها منتهی به کاهش جریان خون در مغز و یا پارگی عروق خونی در مغز و نهایا سکته مغزی شود.

– تنگ و باریک شدن عروق خونی و کلیه : که می تواند از عملکرد طبیعی کلیه ها جلو گیری کند .

– ضخیم شدن ، باریک شدن و یا پارگی عروق  خونی چشم ها : که منتهی به از دست دادن بینایی می شود .

– سندرم متابولیک : این سندرم شامل گروهی از نارسایی های متابولیکی بدن است که عبارتند از دور کمر افزایش یافته ، تری گلیسرید بالا ، HDL(کلسترول خوب) پایین ، فشار خون بالا و سطوح بالای انسولین . چنانچه شما دچار فشار خون بالا هستید ، احتمال ابتلا به دیگر اجزای سندرم متابولیک در شما وجو دارد هر چه ابتلا به اجزای بیشتری از سندرم متابولیک باشید ریسک بالاتری از ابتلا به دیابت ، بیماری قلبی و یا سکته در شما وجود دارد.

– اختلال در یادگیری و حافظه : فشار خون بالای کنترل نشده توانایی فکر مردن ، بخاطر آوردن و یاد گیری را تحت تاثیر قرار می دهد . اختلال در به خاطر آوردن و یا یادگیری در افراد مبتلا به فشار خون بالا معمول است.

چگونه مشکل فشار خون درمان می شود؟

اگر فشار خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد ممکن است قادر باشید آنرا بدون دارو به میزان طبیعی برسانید کاهش وزن ،تغییر رزیم غذایی و ورزش ممکن است تنها درمان هایی باشد که شما نیاز دارد . اگر مبتلا به دیابت هم هستید ممکن است نیاز به درمانهای دیگری نیز داشته باشید . اگر این تغییرات در شیوه زندگی فشار خون شما را به میزان کافی پایین نیاورد ،مسئولین مراقبت های بهداشتی ممکن است برای شما دارو تجویز نمایند . این دارو ها به شیوه های متفاوتی عمل می کنند . بعضی از افراد ممکن است نیاز داشته باشند 2نوع  بیشتر از این دارو ها را برای پایین آوردن فشار خون خود مصرف نمایند .

وقتی شروع به مصرف دارو می کنید مهم است که

  • دارو های خود را به طور منظم مصرف کنید و دقیقا مطابق با آنچه تجویز شده عمل کنید .
  • به مسئول مراقبت های بهداشتی خود در مورد عارضه ای به وجود آمده است اطلاع دهید .
  • پی گیری منظمی با مسئول مراقبت های بهداشتی خود داشته باشید.

ممکن است اول معلوم نباشد کدام دارو برای شما بهترین اثر را دارد و ممکن است چند هفته یا چند ماه انتخاب بهترین درمان طور بکشد.

ممکن است درمان شما برای تمام عمر ادامه پیدا کند . ولی درمان مناسب می تواند فشار خون شما را کنترل نموده و به شما در جلوگیری از مشکلات بعدی کمک نماید . اگر قبلاً دچار عوارضی شده باشید کاهش فشار خون آن عوارض را نیز کم می کند

چگونه می توانم مراقب سلامتی خودم باشم؟

درمان شما در صورتی که راهبرهای زیر را انجام دهید موثرتر خواهد بود »

  • همیشه از دستورات دارویی مسئولین مراقبت های بهداشتی پیروی نمائید . بدون مشورت با مسئول مراقبت بهداشتی از میزان تجویز شده داروی خود را کمتر نکنید و یا آنرا قطع نکنید.
  • ممکن است قطع ناگهانی این داروها خطرناک باشد.
  • همچنین اضافه کردن داروها نیز باید با نظارت پزشک صورت بگیرد.
  • فشار خون خود را براساس تنظیمی که مسئول مراقبت بهداشتی می کند اندازه بگیرید و آنرا در جدولی یادداشت کنید.
  • کنترل وزن ، کم کردن حتی یک کیلو گرم از وزن برای کنترل فشار خون مفید است.
  • انجام ورزش مرتب ، 30 دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خود است.
  • کم کردن مصرف نمک و غذاهای پرچرب
  • داشتن رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات ، لبنیات کم چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه های سبوس دار و خشکبار استفاده کنید.
  • عدم مصرف سیگار و مشروبات الکلی
  • اندازه گیری فشار خون حداقل هر شش ماه یکبار
  • زنان باردار باید مرتب برای معاینه پیش از زایمان به پایگاه های بهداشتی درمانی و خانه بهداشت مراجعه کنند تا کارشناسان بهداشت بتواند به پرفشاری احتمالی خون پی ببرد و به موقع کنترل کنند.
  • در خانم هایی که قرص های پیشگیری از بارداری استفاده می کنند باید فشار خون خود را مرتب کنترل نمایند.
  • پرهیز از مصرف سوسیس ، کالباس ، کنسرو گوشت ، برگرها و سایر فرآورده های گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم و هم چنین پرهیز از سبزی های کنسرو شده در آب نمک ، زیتون شور ، چیپش و سایر تنقلات شور.
  • موادحاوی کافئین از قبیل قهوه و جچای ،نوشابه های کولا و شکلات ،سبب افزایش فشار خون می شوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند .
  • اجتناب از مصرف غذا های سرخ کرده یا غذا هایی که درجه ی حرارت های بسیار بالا و یا مدت زمان طولانی تهیه می شوند ،و عدم استفاده ی چند باره از روغن های آشپزی .
  • استفاده از گوشت سفید به جای گوشت های قرمز .
  • کنترل استرس ، زیرا یکی از عوامل بالا بردن فشار خون که بسیار سریع هم عمل می کند ،استرس و عصبانیت است.
  • استراحت به میزان کافی هر روز زیرا کار کردن بی وقفه بیشترین فشار را بر سلامتی فرد وارد خواهد کرد
  • انجام ورزش هایی مثل پیاده روی ، شنا ، دو چرخه سواری برای پایین آوردن فشار خون مفید هستند بنابر این حداقل 3 بار در هفته و هر بار حداقل 30 دقیقه باید ورزش کرد.

 

عوارض فشار خون بالا

سکته مغزی حمله قلبی نارسایی احتقانی قلب و ورم ریه نارسایی کلیه و آسیب چشمی و مشکل بینایی از عوارض اصلی فشار خون بالا هستند . باید دانست که هر چه فشار خون بالاتر باشد ،میزان امید به زندگی پایین تر خواهد بود.

درمان

– اهداف درمان با توجه به ویژگی های هر فرد تعیین خواهد شد و ممکن است شامل کم کردن وزن ،ترک دخانیات کاستن از استرس برنامه ورزش مناسب و تغییر شیوه زندگی برای کاهش استرس باشند.

– کنترل فشار خون بصورت روزانه

– استفاده از داروهای ضد فشار خون تحت نظر پزشک برای پایین آوردن فشار خون

چگونه در زمان بارداری مراقب فشارخون خودم باشم؟

فشارخون در بارداری

فشارخون از اختلالات شایعی است که در مسیر حاملگی رخ می دهد و یکی از عوامل اصلی است که می تواند باعث آسیب به مادر و جنین شود.
فشارخون

اگر فشارخون در حالت استراحت درحد 140 بر روی 90میلی متر جیوه باشد این فشارخون بالا در نظر گرفته  می شود.افزایش فشار خون بیش از 140 بر90 میلی متر جیوه قبل از باردار شدن یا پیش از هفته 20 بارداری فشار خون مزمن در بارداری تعریف می شود. در صورتیکه فشار خون پس از 20 هفته بارداری افزایش پیدا کند به آن فشار خون بارداری اطلاق می شود.

علل فشارخون

مکانیسم افزایش فشار خون در بارداری هنوز ناشناخته است ولی محققان آن را نوعی اختلال عملکرد دیواره عروق و انقباض آن می دانند اختلالات جفت مانند تشکیل لخته ، التهاب و عفونت های عروق جفتی یا تهاجم و رشد غیر نرمال جفت به دیواره رحم باعث اختلال در گردش خون و در نهایت افزایش فشار خون در بارداری می شود. بدن دچار افزایش وزن سریع ، تورم صورت و دست ، التهابات ریه و تغلیظ خون می شود مشکلات و اختلالات جفت از دیگر عواملی است که باعث کاهش جریان خون رحمی و جفتی شده و با اختلال در فشار خون و ضربان قلب جنین سلامت جنین را به خطر  می اندازد.

عوامل خطر فشارخون در بارداری

سابقه ارثی ، حاملگی چندقلویی ، سابقه خانوادگی فشارخون بارداری ، عفونت های مادری ، بیماریهای مزمن مادر(دیابت، کلیوی ، بیماریهای مفصلی ، فشارخون بالا) ، بارداری در سنین بیش از 35 سال و کمتر از 18 سال ، بارداری اول ، چاقی ، افزایش تعداد بارداری ها عواملی هستند که احتمال افزایش فشار خون را در بارداری بالا می برند.

فشارخون و مراقبتهای بارداری

در سه ماهه دوم و اوایل سه ماهه سوم بارداری به طور طبیعی فشارخون پایین می آید. اگر مادر باردار مراقبت بارداری خود را به موقع شروع نکند بالا بودن فشارخون او تشخیص داده نشده یا دیرتر شناسایی خواهد شد پس بهتر است به محض مثبت شدن آزمایش بارداری ، جهت انجام مراقبتها مراجعه نمائید.

 

عوارض فشارخون در بارداری

عوارض فشارخون دربارداری به میزان فشارخون حداکثر و حداقل بستگی دارد.

عوارض فشار خون در مادر  :                                                                              عوارض فشارخون در جنین :

 

– خونریزی جفت                                                                             – زایمان زودرس

– ادم ریه

– نارسایی کلیه                                                                                – تأخیر رشد جنین

– تشنج                                                                                            – آسیب مغزی جنین

– نارسایی کبد

– سکته مغزی و مرگ                                                                        – مرگ قبل از تولد

– خونریزی داخل جمجمه

– عوارض قلبی عروقی دراز مدت

– صدمه به عروق چشمی و تاری دید

 

بیشتر بخوانید:

حمله یا کریز فشارخون

فشار خون بالا و نبض ضعیف، گرفتگی عروق

داروهای فشارخون

فشارخون

تلقی های اشتباه در مورد فشار خون

بهداشت خانواده

دیدگاهتان را بنویسید