هیپوتانسیون ارتوستاتیک یا کاهش فشار خون پس از ایستادن
تعریف هیپوتانسیون ارتوستاتیک
هیپوتانسیون ارتوستاتیک به سقوط فشار خون پس از ایستادن اشاره می‌کند (کاهش SBP به میزان 20mmHg یا DBP به میزان 10mmHg) افت فشار خون به علت کاهش بازگشت وریدی پس از ایستادن بوده و ممکن است برای از دست دادن هوشیاری کافی باشد.
در حالت طبیعی پس از ایستادن، بارورسپتورهای کاروتید، آئورت و کاردیو پولموناری فعال شده و به‌طور رفلکسی سبب افزایش فعالیت سمپاتیک و کاهش فعالیت پاراسمپاتیک شده و فشار خون را ثابت نگه می‌دارد. هیپوتانسیون وضعیتی ممکن است نتیجه‌ی نقص در فعالیت سمپاتیک باشد (مثلاً در بعضی نروپاتی‌ها) یا به علت نارسایی اتوبوم مرکزی رخ دهد.
بیشتر بخوانید: افزایش فشار خون (Hypertension) | همه چیز درباره فشار خون | حمله یا کریز فشارخون | نحوه صحیح اندازه‌گیری ضربان قلب و فشار خون | داروهای فشارخون | همه چیز درباره طپش قلب
بسیاری از داروها، علاوه‌بر عوامل ضد فشار خون می‌توانند سبب کاهش فشار حتی در حد کاهش هوشیاری گردند. کمبود کورتیکو استرروئیدها که می‌تواند به علت بیماری آدیسون باشد، قطع ناگهانی استروئید تجویز شده و یا کم‌کاری ناگهانی هیپوفیز، منجر به هیپوتانسیونی می‌شود که با ایستادن بدتر می‌شود. هیپوتانسیون ارتوستاتیک مزمن ایدیوپاتیک نیز حالت ناردی است که در آن هیچ پاسخ سمپاتیک قلبی-عروقی به کاهش فشار خون ناشی از ایستادن وجود ندارد. در این‌ها تا کیکاردی، انقباض عروقی و تعریق نیز که پاسخ‌های طبیعی به هیپوتانسیون هستند وجود ندارد.
اتیولوژی هیپوتانسیون ارتوستاتیک
- Venous pooling به عللی چون ایستادن طولانی و واریس شدید.
- Impaired Vasomotor Activity به عللی چون نروپاتی محیطی (دیابت، گبلن باره، آمیلوئیدوز، آنمی پرنیسیوزومیلیت عرضی)، سمپاتکتومی جراحی، ضایعات طناب نخاع (سیرنگومیلی و تابس دورسالیس)، فامیلیال دیس اتونومی و سندرم شای دراگر.
- Reduced Muscle & Vascular tone مثلا به علت بستری بودن طولانی مدت.
- داروها: داروهای ضد هیپرتانسیون، فنوتیازیت‌ها، TCAها، MOAIها، لوودوپا، و وینکریستین.
- کاهش استروئیدها مثل آدیسون و کم‌کاری هیپوفیز
- هیپوولمی به عللی چون خون‌ریزی گوارشی و دهیدراتاسیون.
- Chronic Idiopathic Orthostatic Hypoten
تشخیص هیپوتانسیون ارتوستاتیک
باید فشار خون را پس از 5 دقیقه استراحت در حالت درازکش، اندازه گرفته و سپس بلافاصله بعد از ایستادن و نیز حداقل 2 دقیقه بعد (گاه 10 دقیقه بعد) از ایستادن اندازه‌گیری نمود.
درمان هیپوتانسیون ارتوستاتیک
1) درمان بیماری زمینه‌ای
2) اگر عامل زمینه‌ای قابل درمان نباشد (مثلاً اختلالات نرولوژیک) درصورت عدم وجود نارسایی قبلی و دیگر کنترااندیکاسیون‌ها از موارد زیر استفاده می‌شود:
- مصرف سدیم به میزان 5 تا 10 گرم بیشتر از رژیم معمول روزانه یا Fludrocortisone (tab 0.1 mg) 0.1 – 0.5 mg/Day همراه با افزایش مصرف نمک، به‌طوری که سبب افزایش وزنی حدود 1-2 kg گردد.
Tab Pseudoephedrine (30 mg) 30 mg/Day
بیشتر بخوانید: یافتن بهترین متخصص و فوق تخصص قلب و عروق | یافتن فوق متخصص قلب خوب در تهران
